Powrót
Kolekcja: Kolekcja fotografii
| Archiwum | Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce |
|---|---|
| Opis kolekcji | Na powstanie kolekcji fotografii złożyły się przede wszystkim donacje organizacji polonijnych, m.in. chicagowskiego Komitetu Obrony Narodowej, Komitetu Narodowego Amerykanów Polskiego Pochodzenia oraz Komitetu Pomocy „Solidarności” w Nowym Jorku. Część przedwojennych fotografii pochodzi z Wojskowego Instytutu Naukowo-Wydawniczego i Wydziału Ilustracji Prasowej Polskiej Agencji Telegraficznej. Okres II wojny światowej i dzieje uchodźctwa zostały udokumentowane dzięki pozyskaniu materiałów ikonograficznych Światowego Związku Polaków z Zagranicy („Światpolu”) oraz Polskiego Centrum Informacyjnego w Nowym Jorku. Zadaniem tej ostatniej organizacji było zasilanie polskiego aparatu propagandowego w terenie Stanów Zjednoczonych oraz prasy amerykańskiej w materiały dotyczące wojennego wysiłku Polski i polskiego żołnierza. Po cofnięciu uznania dla Rządu RP w Londynie (1945 r.) materiały Polskiego Centrum Informacyjnego (Polish Information Centre), w tym wartościowy zbiór fotografii, trafiły do Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku i Instytutu Hoovera w Stanford. Część fotografii pochodzi z zasobów Rady Polonii Amerykańskiej, która organizowała pomoc dla ludności cywilnej podczas II wojny światowej. Zbiór fotografii wzbogacały także indywidualne dary. Znany historyk Polonii i kolekcjoner Artur Waldo przekazał ciekawą kolekcję zdjęć do dziejów „Sokoła”, życia organizacyjnego stowarzyszeń, chórów i komitetów polonijnych oraz miejsc związanych zKościuszko i Puławskim. Kapitan Marek Mażyński z Kalifornii przekazał kolekcję zdjęć dotyczącą lotnictwa polskiego, okresu II RP i „Solidarności”. Po płk. Edwardzie Kleszczyńskim Instytut przejął fotografie do dziejów kawalerii oraz emigracyjnego życia gen. Kazimierza Sosnkowskiego, a po płk. Jerzym Zarembie – do szlaku bojowego Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich oraz II Korpusu Polskiego. |
| Zawartość kolekcji | Kolekcja fotografii liczy ponad 20 tys jednostek. Wartość dokumentacyjna zbioru jest duża. W dziale osobowym liczącym 970 j.a. znajdują się fotografie, częste z autografami, wielu wybitnych osobistości życia polityczno – społecznego w kraju i za granicą, m.in. Ignacego I. Paderewskiego, generałów: Władysława Sikorskiego, Władysława Andersa, Józefa Hallera, Tadeusza Bora-Komorowskiego, marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego. Z historii najnowszej ciekawy jest zbiór fotografii księdza Jerzego Popiełuszki. Odrębny dział stanowi, liczący 653 j.a., zbiór fotografii patrona Instytutu – Józefa Piłsudskiego, podzielony na następujące grupy: portrety Marszałka, rodzina, wizyty i pobyty w różnych miejscowościach, pogrzeb, uroczystości pośmiertne, w Legionach. Stosunkowo skromny, bo liczący 320 j.a., jest zbiór fotografii dotyczący Legionów i innych formacji wojskowych oraz wydarzeń do 1918 roku. Bogaty natomiastjest zbiór fotografii (2149 j.a.) z okresu II Rzeczypospolitej, podzielony na grupy: polityka wewnętrzna, polityka zagraniczna, wojna 1920 roku, Powstanie Wielkopolskie, gospodarka, wystawa światowa w Nowym Jorku, wojsko polskie, poszczególne dziedziny życia społeczo – kulturalnego. Najobszerniejszy jest zbiór fotografii dotyczący II wojny światowej, obrazujący wojenne losy Polaków, zarówno w kraju jak i poza jego granicami. Znajdują się tu następujące grupy fotografii: kampania wrześniowa, wojsko polskie we Francji, bitwa o Narwik, wojsko polskie w Anglii, marynarka wojenna, lotnictwo, Armia Andersa (ZSRR, Iran), Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich (bitwa o Tobruk), 3 Dywizja Strzelców Karpackich, Armia Polska na Wschodzie, 2 Korpus Polski we Włoszech, 1 Dywizja Pancerna, Pomocnicza Służba Kobiet, dzieci polskie w ZSRR, na Bliskim Wschodzie, w Afryce, Indiach. W grupie tej znajdują odzwierciedlenie niemieckie obozy koncentracyjne, oflagi, życie w kraju pod okupacją niemiecką, Powstanie Warszawskie, Armia Krajowa, zniszczenia wojenne, zbrodnia Katyńska. Ważna grupę stanowią fotografie obrazujące rządy polskie na uchodźtwie (rządy W. Sikorskiego, S. Mikołajczyja, T. Arciszewskiego, Raczkiewicza), w której to grupie najwięcej zdjęć poświęconych jest generałowi Władysławowi Sikorskiemu, w tym: obrazujące jego pogrzeb. Bogato udokumentowany jest okres powojenny, w tym: otwarcie polskiego cmentarza na Monte Cassino. Ważne miejsce zajmuje grupa fotografii poświęcone Polsce i światu po 1945 roku (m.in. ONZ, UNRA, życie codzienne w PRL). Najistotniejsze miejsce w tej grupie zajmują fotografie obrazujące działalność Polaka papieża – Jana Pawła II.. W dziale poświęconym „Solidarności” i opozycji demokratycznej ważne miejsce zajmują fotografie z wystawy - dokumentu „Wydarzenia z lat 1956, 1968, 1970, 1976, 1980”, zorganizowanej w 1981 w Starej Galerii ZPAF na Placu Zamkowym w Warszawie. Oprócz tego w dziale tym przechowywane są zdjęcia z wydarzeń poznańskich 1956 roku, wydarzeń 1968 i 1970 roku oraz okresu „Solidarności” i stanu wojennego, a także z okresu podziemnej „Solidarności” – sprzed 1990 roku. Bogato reprezentowany jest dział fotografii miast i architektury, zawierający najwięcej zdjęćhistorycznych stolic Rzeczypospolitej (Kraków, Warszawa) oraz Kresów Wschodnich (Wilna, Lwowa). Grupa fotografii dotycząca Polonii zawiera m.in. fotografie Instytutu im. Józefa Piłsudskiego, Komitetu Narodowego Amerykanów Polskiego Pochodzenia, Komitetu Obrony Narodowej, Polskiego Związku Narodowego. |
| Metryka | liczba jednostek archiwalnych: 14490; metry bieżące: 8.64 |